Nylphamari, Rangpur en Sylhet Week 2

Het veld in! Deze week heb ik de kledingfabrieken in Nylphamari en Rangpur bezocht. Het vliegtuig brengt me in een klein uur naar Saidpur, vanwaar het 2 uur rijden is naar de grootste fabriek, waar ongeveer 600 mensen werken. Een groot hek met " Child Labour not encouraged” gaat voor me open. De eigenaar, Tauhid, leidt me rond. Ik ben echt onder de indruk van wat hij heeft bereikt. Door fabriekjes in afgelegen gebieden te bouwen zijn honderden vrouwen in staat gesteld terug te verhuizen vanuit Dhaka naar hun geboortedorp. Iedereen lacht naar me en er is echt een goede sfeer. Er zijn goede voorzieningen: child care, een dokter, flexibele werkuren, een werknemersraad, verplichte gehoorbescherming, mondkapjes en duidelijke vluchtroutes (om dit te voorkomen: https://en.wikipedia.org/wiki/2013_Savar_building_collapse). Maar Tauhid gaat verder: zonne-collectoren op het dak en opvang van regenwater. En wat in Dhaka totaal mist wordt hier gepromoot: er is een fietsenplan! Als Hollander deed het me deugt om 200 fietsende vrouwtjes door de straten te zien gaan om 17 uur. De tapijten worden gemaakt van afvalmateriaal van de grote kledingfabrieken: tonnen met kleine stukjes t-shirt (zie foto) worden verweven tot iets nieuws. Manden en tassen worden gemaakt van lokale raw materials.

Het valt me op hoe professioneel alles gaat: er zijn overal kwaliteitscontroleurs en elke afzonderlijk product wordt gecheckt en zelfs door een scanner gehaald om achtergebleven naalden eruit te halen. Hij heeft grote klanten die ik officieel niet mag noemen maar de 1 rijmt op klara en begint met een Z, en de ander bestaat uit de eerste letters van Hans & Marijke ;). Eigenlijk moeten ze alleen maar trots zijn dat ze goed bezig zijn met de herkomst van hun producten maar voorlopig willen ze nog alle media-aandacht mijden.

Uiteindelijk blijft het natuurlijk wel een fabriek: rijen met mensen die 8 uur lang per dag repetitief werk doen. Maar dat is in Nederland niet anders en het belangrijkste is dat iedereen hier zijn eigen uren kiest en bij overwerk dubbel wordt uitbetaald. De volgende dag bezoek ik fabriekjes van 20-40 vrouwen in Rangpur. De happy vibe is hier minder: er wordt vooral hard gewerkt en weinig gezeurd. Het blijft toch wel vreemd dat deze vrouwen per maand verdienen wat wij in 3 uur bij elkaar werken. Gelukkig word ik aan het einde van de dag weer helemaal overtuigd. Ik heb een interview met 3 vrouwen die eerst in Dhaka woonden. Ze zijn zo enorm trots dat ze nu hier werken. Vooral netto houden ze veel meer geld over: geen huur voor een duur kamertje in een slum ($20,- voor op de grond slapen in een tinnen hok), en zelf je groentje kunnen verbouwen. Het meest blij zijn ze dat ze hun familie kunnen ondersteunen en hun kinderen naar school kunnen. Ook verandert de positie van de vrouw: doordat zij nu inkomen mee naar huis neemt, heeft ze opeens invloed op beslissingen in het gezin. ’s Avonds merk ik dat ik toch echt wel op het platteland zit. De stroom valt constant uit, geen internet en in elke ruimte word ik door iedereen aangestaard. Men spreekt bijna geen Engels en bij het ontbijt krijg ik “chicken”. Niks mis mee, behalve dat ik om 6:30 een lekkere mix van ingewanden blijk te eten.

De volgende dag bezoek ik een ander project van VSO. In Rangpur worden boeren geholpen met slimmer verbouwen van (Nederlandse!) aardappelen. Deze worden dan verzameld in een centraal punt en als grote partij verkocht, waardoor de prijs en de afname veel hoger is. Ik ben een uur te laat doordat mijn taxi niet komt opdagen maar dat deert de 30 (!!) boeren niet die speciaal voor mij naar het dorpshuis zijn gekomen. Ik moet met iedereen op de foto en mag uitleggen op hoeveel manieren we in Nederland wel niet aardappelen bereiden. Het is echt een heel grappig gesprek van ongeveer een half uurtje. Ik sluit af met een voorbereide aardappel mop (what does a potatoo say when he picks up the phone?  “aloo??” (aloo betekent aardappel in Bangla) en ze vallen letterlijk achterover van het lachen. Echt een geweldige dag.


Ik zie dat mijn tekst alweer erg lang is dus ik vat mijn persoonlijke tripje snel samen: de volgende avond met de nachtbus naar Sylhet gereden en daar door de tea gardens gemountainbiked. Super! Daarna met de boot over de rivieren gevaren en het rurale leven gezien: nomaden die elk jaar verhuizen voor de overstromingen, vrouwtjes die de was doen in de rivier, kinderen die spelen en mannen die hard werken om stenen uit de rivier te zeven voor de verkoop.
De komende weken zullen in het teken staan van verdere uitwerking van de opdracht: zorgen dat er een organisatiestructuur komt die groei van het bedrijf mogelijk gaat maken. Deze week heb ik de processen uitgetekend en eigenlijk blijkt op het kantoor iedereen maar wat te doen. Ze willen verder groeien dus daar moet wat aan veranderen…..